Το Υδροηλεκτρικό φράγμα των Κρεμαστών είναι ένα από τα σημαντικότερα έργα υδροηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα και το μεγαλύτερο χωμάτινο φράγμα στην Ευρώπη.
Κατασκευή του φράγματος-χαρακτηριστικά
Η κατασκευή του έγινε στην κοίτη του ποταμού Αχελώου, μεταξύ των νομών Αιτωλοακαρνανίας και Ευρυτανίας. Η κατασκευή του έργου ξεκίνησε το 1962 και ολοκληρώθηκε το 1966. Τα υλικά κατασκευής του φράγματος είναι χώμα και χαλίκι. Το ύψος του είναι 160 μέτρα και το πλάτος βάσης 670 μέτρα. Η μελέτη κατασκευής, η επίβλεψη, η εποπτεία των κατασκευαστικών δραστηριοτήτων και η μέριμνα αγοράς του κύριου εξοπλισμού, ανατέθηκαν με σύμβαση το 1960 στην Αμερικάνικη εταιρεία Kaizer. Για την κατασκευή του έργου εργάστηκαν ως και 3500 άτομα καθημερινώς, σε 24ωρη βάση, σε τρεις βάρδιες. Δυστυχώς δεν έλλειψαν και τα ατυχήματα, 30 θανατηφόρα και εκατοντάδες τραυματισμοί.
Η κατασκευή του φράγματος δημιούργησε τη μεγαλύτερη τεχνητή λίμνη στην Ελλάδα. Κατά τη δημιουργία της πνίγηκαν στα νερά της περίπου 20 χωριά και αρκετοί οικισμοί ή εγκαταλείφθηκαν λόγω της ανόδου της στάθμης του νερού. Τα πιο γνωστά χωριά που βυθίστηκαν ήταν η Επισκοπή, τα Σίδηρα, ο Άνω και Κάτω Βάλτος και η Μπουκουβάλα.
Κοινωνικές επιπτώσεις
Η κατασκευή του συνεργεί στη γέννηση ενός καινούργιου τοπίου, καθώς η τεχνητή λίμνη δημιουργεί απρόβλεπτους νέους φυσικούς συσχετισμούς. Γεννά ταυτόχρονα βίαιες ανατροπές, διαταράσσει τον κοινωνικό ιστό και αλλάζει τελείως το φυσικό τοπίο και το κλίμα της περιοχής. Οι επιπτώσεις της κατασκευής της τεχνητής λίμνης ήταν πολλές. Κάτοικοι των περιοχών αυτών αναγκάστηκαν να μετεγκασταθούν. Ορισμένα απομεινάρια, όπως γεφύρια και εκκλησίες εμφανίζονται όταν η στάθμη της λίμνης πέφτει. Η περιοχή έχει γίνει αντικείμενο ιστορικής και πολιτιστικής έρευνας, με αφιερώματα και ντοκιμαντέρ.
Παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας
Σε αυτό το φράγμα υπάρχουν εγκατεστημένες 4 μονάδες παραγωγής ηλεκτικής ενέργειας με συνολική ισχύ 440 MW. Στις όχθες του ποταμού, έχει τοποθετηθεί μεγάλη υδροηλεκτρική εγκατάσταση που έχει σήραγγα εκτροπής ( για όσο νερό δε χρειάζεται ή απειλεί να πλημμυρίσει την περιοχή ) με διάμετρο 12,5 μέτρα και μήκος 808 μέτρα. Η εκταση της λίμνης που σχηματίστηκε είναι 30.000 στρέμματα, που μπορεί να χωρέσει 4,7 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα νερό. Στη βάση του φράγματος είναι ο Υδροηλεκτρικός σταθμός Κρεμαστών.
Διαδικασία παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας
Τα νερά της λίμνης οδηγούνται μέσω τεσσάρων αγωγών στους τέσσερις υδροστρόβιλους του σταθμού και παράγεται ηλεκτρική ενέργεια. Οι αγωγοί βρίσκονται αριστερά του φράγματος στη μεριά της Αιτωλοακαρνανίας. Στην είσοδο των αγωγών υπάρχουν σχάρες για να εμποδίσουν τυχόν εισροή αντικειμένων στους υδροστρόβιλους. Η είσοδος των αγωγών με τον σταθμό έχουν υψομετρική διαφορά, με το σταθμό να βρίσκεται χαμηλότερα των εισόδων. Αυτή η διαφορά ύψους συναρτήσει και με την τεράστια υδροστατική πίεση προσδίδουν στο νερό δυναμική ενέργεια, που μετατρέπεται σε μηχανική στους στρόβιλους. Αυτή η ενέργεια λειτουργεί τις γεννήτριες παράγοντας ηλεκτρική ενέργεια. Το ρεύμα της γεννήτριας έχει ονομαστική τάση 15.750 Volts που ανορθώνεται σε 150.000 Volts.
Επισκεψιμότητα
Το φράγμα της λίμνης των Κρεμαστών είναι επισκέψιμο. Οι επισκέπτες μπορούν να περπατήσουν πάνω του, να απολαύσουν το μαγευτικό τοπίο της λίμνης και των γύρω βουνών, αλλά και να ξεναγηθούν στους χώρους του υδροηλεκτρικού σταθμού. Το περιεχόμενο της ξενάγησης είναι: Ενημέρωση για την ιστορία και κατασκευή του φράγματος, επίσκεψη στις εγκαταστάσεις παραγωγής ενέργειας και παρουσίαση της λειτουργίας των υδροστρόβιλων και των αγωγών.
Διαμόρφωση φυσικού τοπίου
Στην τεχνητή λίμνη των Κρεμαστών εκβάλλει ο Αχελώος, ο μεγαλύτερος ποταμός της χώρας, εμπλουτίζοντας την με τα άφθονα νερά του. Πηγάζει από τις κορυφές του Λάκμου στη νότια Πίνδο, καθώς και από τις πηγές της Βερλίγκας και της Ρόνας. Διασχίζοντας τα Αθαμανικά Όρη, της Κακαρδίτσα, τα Ανατολικά Τζουμέρκα και τα Άγραφα, ο ποταμός διατρέχει ένα εντυπωσιακό φυσικό τοπίο, πριν καταλήξει στη τεχνητή λίμνη των Κρεμαστών, συμβάλλοντας καθοριστικά στη διαμόρφωση του υδρολογικού της χαρακτήρα.
Στα ανατολικά της λίμνης χύνεται ο Τρικεριώτης ποταμός, που πηγάζει από το Καρπενήσι και τις πλαγιές του Βελουχιού, εμπλουτισμένος από τα νερά της Καλιακούδας και της Χελιδόνας. Στην είσοδο του φιόρδ του Τρικεριώτη ποταμού βρίσκονται οι βόρειες απολήξεις του Παναιτωλικού όρους, που με τις πηγές και τα ρυάκια τους τροφοδοτούν τη λίμνη των Κρεμαστών, ενισχύοντας τη στάθμη της με τα καθαρά νερά τους, προσθέτοντας μια ακόμη πινελιά στην αρμονία του τοπίου.
Λίγο πιο βόρεια ο Μέγδοβας ποταμός συναντά τη γέφυρα της Επισκοπής, απένατι από τον Τρικεριώτη ποταμό, ξεκινώντας το ταξίδι του από τις ανατολικές και νότιες πλαγιές της Νιάλας, των Πέντε Πύργων, του Παπαδημήτρη και της Σβόνης.
Από τα δυτικά της Νιάλας και από τις πλαγιές του Χαλιά και του Καρνόπι, αλλά και του Κουκουρουντζου, της επιβλητικής κορυφής του χωριου των Αγράφων, αναβλύζει ο Αγραφιώτης ποταμός, που στη συνέχεια περνώντας από τις κορυφές των Δυτικών Αγράφων και της Φτέρης, ενώνεται με τη λίμνη των Κρεμαστών, δυτικά της γέφυρας της Επισκοπής. Εκεί βρίσκεται και το τοξοτό γεφύρι του Μανώλη που χάνεται και εμφανίζεται, ανάλογα με το ύψος του νερού που ανεβοκατεβαίνει μέχρι και 20 μέτρα κατά τη περίοδο του έτους.
Όλοι αυτοί οι ποταμοί συμβάλλουν στη δημιουργία του μοναδικού υδάτινου τοπίου της λίμνης Κρεμαστών. Ένα τοπίο απαράμμιλης φυσικής αρμονίας, όπου τα φιόρδ χαράζουν τη γη σαν μυστικά μονοπάτια, μικρά νησάκια ξεπροβάλλουν σαν σμαραγδένιες σταγόνες και τα γαλαζοπράσινα νερά καθρεπτίζουν τον ουρανό και τα όνειρα. Εκεί, η φύση ψιθυρίζει την αιώνια γαλήνη της και ο χρόνος κυλά μελωδικά, σαν ανάσα ανέμου πάνω από το νερό.
Στο παρακάτω βίντεο δείτε αυτό το καταπληκτικό δημιούργημα του Υδροηλεκτρικού φράγματος της λίμνης των Κρεμαστών:
Πηγή: naturedrone.gr
